اختلال شخصیت نمایشی (هیستریک)
ویژگی اصلی این اختلال که از اوایل بزرگسالی آغاز می شود، رفتار توجه طلبانه و هیجان پذیری مفرط و فراگیر است. افراد دچار این اختلال با ظواهر یا رفتار خود توجه دیگران را جلب می‌کنند. شاید شخصیت «اسکارلت اوهارا» در داستان «بر باد رفته» را بتوان به عنوان مثالی در این حوزه ذکر کرد.
این افراد از درون احساس باارزش‌بودن نمی‌کنند و برای اثبات خود نیاز به تصدیق و تأیید دیگران دارند. این اختلال باعث می‌شود تا فرد برای جلب توجه دیگران دست به حرکات نمایشی و مبتنی بر خودنمایی بزند. کسی که به این اختلال دچار است، به ظاهر خود اهمیت زیادی می‌دهد و ترجیح می‌دهد به گونه‌ای اغواگر و جذاب جلوه کند. این ویژگی‌‌ها باعث می‌شود تا این افراد در معرض خطر سوءاستفاده سایرین قرار بگیرند.
اختلالات شخصیت
مشخصه‌های اختلال شخصیت نمایشی شامل توجه‌طلبی مداوم، واکنش هیجانی افراطی و تلقین‌پذیری است. این افراد اغلب بیش‌ازاندازه نمایشی هستند، و ترجیح می‌دهند در کانون توجه دیگر باشند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، عقایدشان را به‌کرات و به‌طور چشمگیری مطرح می‌کنند. اما عقایدی سطحی دارند که به‌آسانی تغییرپذیرند. آنان ممکن است هیجانات شدیدی در حضور دیگران نشان دهند که گاهی موجب شرمندگی دوستان و خانواده می‌شود. ممکن است از ناکامی‌های جزئی قشقرق به راه بیندازند یا برای یک رویداد عاطفی به‌شدت گریه کنند. از نگاه دیگران هیجان‌های آنان تصنعی، مبالغه‌آمیز، و نمایشی به نظر می‌رسد.
علایم
این اختلال الگوی نافذی از هیجان پذیری مفرط و فراگیر، همراه رفتارهای توجه طلبانه در زمینه های مختلف است، که حداقل با پنج مورد از ملاک های ذیل مشخص می شود:
- احساس ناراحتی در موقعیت های که مرکز توجه نباشند
- رفتار نامناسب برانگیزنده و اغواگرانه جنسی در تعامل با دیگران
- احساسات سطحی، تغییر سریع ابراز احساسات
- استفاده از وضعیت ظاهری خود برای جلب توجه دیگران
- سبک گفتاری به شدت تاثیر گذار و فاقد جزئیات
- ابراز هیجانات به صورت اغراق آمیز، تاتر گونه و توام با خود نمایشی، در آغوش گرفتن آشنایان دور با شور و شوق، گریه غیر قابل کنترل در موقعیت های احساسی جزیی، قشقرق یازی
- تلقین پذیری، به سادگی تحت تاثیر افراد یا شرایط قرار گرفتن، شک کردن و مجاب شدن سریع
- در نظر گرفتن روابط صمیمانه تر از آن چه واقعا هست، خطاب کردن عزیزم یا دوست عزیزم تقریبا به هر آشنایی
- درمان و تشخیص اختلال شخصیت نمایشی
اگر نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی وجود داشته باشد، متخصص بالینی ارزیابی کاملی را به عمل می‌آورد. اگر نشانه‌های جسمانی وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش‌هایی مانند تصویربرداری از مغز و تست‌های مختلف خون از فرد مورد نظر گرفته شود.این آزمایش‌ها به این خاطر انجام می‌شود که احتمال وجود بیماری جسمی‌ای که ممکن است نشانه‌ها را ایجاد کرده باشد تشخیص داده شوند.
اگر هیچ دلیل پزشکی و جسمی برای نشانه‌های بیمار وجود نداشته باشد، بیمار به روان‌پزشک و روانشناس ارجاع داده می‌شود. روان‌پزشک و روانشناسان ابزارها و مصاحبه‌های تشخیصی خاصی را برای تشخیص اختلال شخصیت نمایشی به کار می‌برند.
روان درمانی به طورکلی، درمان انتخابی برای اختلال شخصیت نمایشی است که در ادامه به تعدادی از این روش های درمانی اشاره می‌شود:
- روانکاوی و درمان‌های پویشی
- رفتاردمانی دیالکتیک
- درمان شناختی رفتاری
- گروه‌درمانی
- آموزش روانی
- طرح‌واره‌درمانی
- رواندرمانی روانپویشی فشرده و کوتاه مدت
